Poradnik dla użytkownika
Co to jest spyware? Przewodnik po zagrożeniach
Czy wiesz, że możesz paść ofiarą oprogramowania szpiegującego, stracić poufne dane i nawet się nie zorientować? Poznaj spyware – rodzaj szkodliwego oprogramowania, którego celem jest gromadzenie informacji na temat użytkownika, a następnie przekazywanie ich osobom trzecim. Dowiedz się, jak działa spyware, jakie szkody może wyrządzić i jak skutecznie się przed nim chronić.
Czym jest spyware?
Zgodnie z definicją spyware to rodzaj złośliwego oprogramowania, które w ukryciu gromadzi informacje o Tobie i Twoim zachowaniu w sieci. Po zebraniu tych danych przekazuje je niepowołanym osobom trzecim bez Twojej wiedzy i zgody. Powinieneś zwracać uwagę na te zagrożenia, gdyż spyware potrafi zbierać różnorodne informacje: rejestrować naciśnięcia klawiszy, monitorować historię przeglądania, zapisywać adresy e-mail, numery telefonów oraz inne wrażliwe dane osobowe.
Poznaj malware – inny rodzaj złośliwego oprogramowania >>
Poznaj malware – inny rodzaj złośliwego oprogramowania >>
Najczęściej spotykane rodzaje spyware
Rodzaje spyware najprościej wyróżnić na podstawie sposobu ich działania. Do tych najczęściej spotykanych należą:
- Keyloggery – narzędzia rejestrujące naciśnięcia klawiszy na klawiaturze. Dzięki temu hackerzy mogą przechwycić hasła, dane do logowania lub inne poufne informacje wprowadzane przez użytkowników.
- Adware – oprogramowanie, które wyświetla niechciane reklamy na Twoim komputerze. Choć często są one postrzegane jako mniej szkodliwe, mogą naruszać Twoją prywatność poprzez zbieranie danych o Twoich nawykach przeglądania.
- Trackery – skrypty lub aplikacje monitorujące Twoją aktywność w sieci. Mają za zadanie zbierać informacje o odwiedzanych stronach, czasie spędzonym na nich czy nawet Twoim zachowaniu na danych witrynach.
- Rogueware – fałszywe oprogramowanie bezpieczeństwa, które twierdzi, że Twój komputer jest zainfekowany, a następnie proponuje zakup „pełnej” wersji produktu, by usunąć zagrożenie. Jest to tak naprawdę forma oszustwa.
- Rootkity – zaawansowane narzędzia, ukrywające swoją obecność oraz działanie w systemie. Umożliwiają atakującemu zdalny dostęp do Twojego komputera i pozwalają na wykonywanie różnych działań bez Twojej wiedzy.
Dowiedz się więcej o keyloggerach i rootkitach z naszych poradników >>
Jeśli pod uwagę weźmiemy cel stosowanie spyware, możemy wyróżnić następujące ich rodzaje:
- Kradzież danych – główny cel to przechwytywanie wrażliwych informacji, np. haseł, numerów kart kredytowych czy danych logowania do różnych serwisów.
- Reklama – spyware służące do celów reklamowych zbierają informacje o Twoich nawykach przeglądania, aby następnie wyświetlać spersonalizowane reklamy.
- Śledzenie – spyware w tym przypadku monitoruje Twoją aktywność w sieci w celu zbierania danych, które mogą być później sprzedane lub wykorzystane do innych celów (np. oszustw finansowych).
- Wyłudzanie – celem jest wprowadzenie użytkownika w błąd i skłonienie go do podjęcia określonych działań, często o charakterze finansowym, na przykład zakupu fałszywego oprogramowania czy wpłacenia okupu za „odszyfrowanie” danych.
Mając świadomość istnienia powyższych rodzajów spyware, możesz lepiej chronić siebie i swoje urządzenia przed potencjalnymi zagrożeniami.
Metody działania spyware
Spyware może znaleźć drogę na Twój komputer na wiele sposobów. Głównym czynnikiem umożliwiającym to jest często nieuwaga i brak tzw. cyberświadomości. Najpopularniejsze metody działania spyware obejmują:
- Pobieranie zainfekowanego pliku lub oprogramowania – nawet renomowane strony mogą czasem rozpowszechniać zainfekowane pliki. Zawsze zastanawiaj się dwa razy, zanim coś pobierzesz, zwłaszcza z nieznanych źródeł.
- Kliknięcie złośliwego linku lub załącznika w wiadomości e-mail bądź na stronie internetowej – phishingowe e-maile i strony www są świetnie zaprojektowane, żeby wyglądać jak prawdziwe. Zawsze zwracaj uwagę na adres URL i unikaj otwierania załączników od nieznanych nadawców.
- Instalację oprogramowania nieoficjalnego lub pochodzącego z nieznanego źródła – unikaj „pirackich” wersji programów i aplikacji z nieznanych źródeł. Mogą one zawierać wirusy komputerowe w ukrytej formie.
Znając te metody, możesz podjąć odpowiednie kroki w celu zabezpieczenia się przed potencjalnymi zagrożeniami.
Poznaj usługę Bezpieczeństwo w sieci i spokojnie przeglądaj ulubione strony >>
Jak wykryć i usunąć infekcje spyware? Jak im zapobiegać?
Kroki pozwalające wykryć obecność spyware:
- Sprawdź swój komputer pod kątem nietypowych zmian – jeśli zauważasz dziwne problemy w działaniu komputera, np. spowolnienie, niespodziewane zamknięcia programów czy nieoczekiwane reklamy, może to być sygnał obecności spyware.
- Użyj oprogramowania antywirusowego lub antyspyware – regularne skanowanie komputera za pomocą aktualizowanego „antywirusa” może pomóc w wykryciu i usunięciu złośliwego oprogramowania.
- Sprawdź swoje urządzenia mobilne – komputery stacjonarne to niejedyne urządzenia narażone na spyware. Regularne skanowanie telefonów i tabletów jest również bardzo istotne.
Jak usunąć spyware?
Najskuteczniejszym sposobem na usunięcie spyware jest użycie oprogramowania antywirusowego lub antyspyware. Istnieje wiele darmowych programów antywirusowych na rynku, ale zalecamy korzystanie z tych, które pochodzą z wiarygodnych źródeł (np. Avast, Norton, ESET).
Jak zapobiegać infekcji spyware?
Zapobieganie infekcjom jest zdecydowanie lepsze niż pozbywanie się wirusów. Poniżej najważniejsze wskazówki, które pomogą ochronić się przed spyware:
- Używaj oprogramowania antywirusowego i antyspyware.
- Aktualizuj system operacyjny i oprogramowanie do najnowszej wersji – aktualizacje często zawierają łatki bezpieczeństwa.
- Bądź ostrożny przy klikaniu w linki i otwieraniu załączników w wiadomościach e-mail i na stronach internetowych.
- Stosuj bezpieczne hasła i unikaj ich udostępniania.
- Używaj wirtualnej klawiatury – może to pomóc w ochronie przed keyloggerami.
- Instaluj oprogramowanie z renomowanych źródeł – unikaj nieznanych źródeł i „pirackich” wersji oprogramowania.
- Korzystaj z bezpiecznego połączenia internetowego – unikaj otwartych sieci Wi-Fi i łącz się za pośrednictwem VPN.
- Regularnie twórz kopie zapasowe swoich danych – to pozwoli na szybkie przywrócenie danych w przypadku ataku.
Polecana lektura: Tworzenie kopii zapasowych to tylko wstęp do prawdziwego backupu